Ηλικιακή Εκφύληση Ωχράς

Σημαντική η έγκαιρη διάγνωση

Η ωχρά κηλίδα είναι το κεντρικό τμήμα του αμφιβληστροειδή, ένα λεπτό στρώμα φωτοευαίσθητων νευρικών κυττάρων και ινών που βρίσκεται στο πίσω μέρος του οφθαλμού. Ο αμφιβληστροειδής μετατρέπει το φωτεινό ερέθισμα σε νευρικό ερέθισμα το οποίο ο εγκέφαλός μας μπορεί και αντιλαμβάνεται σαν εικόνα. Η ωχρά κηλίδα είναι υπεύθυνη για την οξεία κεντρική όραση. Είναι 100 φορές πιο ευαίσθητη από τον περιφερειακό αμφιβληστροειδή στην αντίληψη λεπτομερειών, έχει διάμετρο περίπου 5-6 mm και περιέχει μεγάλα ποσοστά ξανθοφυλλίνης, μίας κίτρινης χρωστικής ουσίας.

 

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΗΛΙΚΙΑΚΗ ΕΚΦΥΛΙΣΗ ΤΗΣ ΩΧΡΑΣ ΚΗΛΙΔΑΣ;

Η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας είναι μια εκφυλιστική και προοδευτική πάθηση και αποτελεί την κύρια αιτία σοβαρής απώλειας της όρασης (οπτική οξύτητα) στον Δυτικό πληθυσμό ηλικίας άνω των 55 ετών.

Η συχνότητα εμφάνισής της αυξάνεται προϊούσης της ηλικίας και αναμένεται να έχουμε μία δραματική εμφάνιση νέων κρουσμάτων τα επόμενα χρόνια, καθώς θα αυξάνεται το προσδόκιμο επιβίωσης.
Η αιτιολογία της πάθησης δεν έχει πλήρως διευκρινιστεί, υπάρχουν ωστόσο προδιαθεσικοί παράγοντες :

• Αυξημένη ηλικία - Περίπου το 25% των ανθρώπων ηλικίας άνω των 65 ετών έχουν HEΩ.

• Από αυτούς με HEΩ στον ένα οφθαλμό, περίπου το 40% θα αναπτύξει HEΩ στον άλλο οφθαλμό μέσα σε 5 έτη.

• Κάπνισμα

• Οικογενειακό ιστορικό της ασθένειας

• Φύλο – Οι γυναίκες εμφανίζεται να έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο από τους άντρες.

• Υπέρταση και καρδιαγγειακή νόσος

• Χαμηλή πρόσληψη αντιοξειδωτικών/λουτεΐνης

Α. ΞΗΡΑ ΜΟΡΦΗ

Στην ξηρή HEΩ, η οποία είναι το 85% του συνόλου των περιστατικών της HEΩ, οι φωτοϋποδοχείς του αμφιβληστροειδή καταστρέφονται, επηρεάζοντας την κεντρική όραση. Tο πιο συχνό σύμπτωμα της ξηρής HEΩ είναι ελαφρώς θολωμένη όραση. Χαρακτηριστικό είναι τα "κενά" ή σκοτώματα στην κεντρική όραση. Αν και δεν υπάρχουν φαρμακευτικές ή χειρουργικές θεραπείες για αυτή τη μορφή ΗΕΩ, τα οπτικά βοηθήματα όπως οι μεγεθυντικοί φακοί μπορούν να βοηθήσουν τα άτομα αυτά να εκμεταλλευτούν την περιφερική τους όραση και να διαχειριστούν καλύτερα την καθημερινή τους ζωή. H ξηρά HEΩ τείνει να εξελίσσεται αργά, αλλά μπορεί να μεταλλαχθεί σε μια πιο σοβαρή μορφή HEΩ, την καλούμενη υγρά HEΩ.

 

 

Β. ΥΓΡΑ ΜΟΡΦΗ

Η υγρά μορφή είναι λιγότερο συχνή, αλλά είναι υπεύθυνη για το 90% των περιπτώσεων σοβαρής απώλειας στην όραση. Στην υγρά HEΩ, η οποία είναι περίπου το 15% του συνόλου των περιστατικών HEΩ, αλλά η κύρια αιτία απώλειας όρασης, μη φυσιολογικά αγγεία αναπτύσσονται πίσω από τον αμφιβληστροειδή, κάτω από την ωχρά κηλίδα. Aυτό μπορεί να οδηγήσει σε αιμορραγία, σχηματισμό ουλής και μόνιμης βλάβης. H βλάβη εξελίσσεται ταχύτερα απ’ ό,τι στην ξηρά μορφή και τείνει να οδηγήσει σε πιο σοβαρή απώλεια κεντρικής όρασης. Aν εντοπιστεί εγκαίρως, θεραπεία για συγκεκριμένες μορφές υγράς HEΩ μπορεί να μειώσει ή να καθυστερήσει την απώλεια όρασης. 

 

 

 

Τα κύρια συμπτώματα της νόσου περιλαμβάνουν την ελάττωση της όρασης και την παραμόρφωση (στρέβλωση) των εικόνων, ένα φαινόμενο που ονομάζεται μεταμορφωψία. Και τα δύο αυτά συμπτώματα κατά την εξέλιξή τους επηρεάζουν ιδιαίτερα την ποιότητα ζωής των ασθενών.

 

 

Μπορώ να ελέγξω την όρασή μου;

Δεν υπάρχει υποκατάστατο για τακτικές οφθαλμολογικές εξετάσεις με τον οφθαλμίατρο, αλλά υπάρχει τρόπος να ελέγχετε για οπτικά συμπτώματα στο σπίτι.
Για να ελέγξετε την όραση σας για HEΩ, χρησιμοποιήστε μία τετράγωνη σκακιέρα, γνωστή ως Amsler grid.

 

 

 

ΤΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΛΙΚΙΑΚΗ ΕΚΦΥΛΙΣΗ ΤΗΣ ΩΧΡΑΣ;

Α) Συμπληρώματα διατροφής – Βιταμίνες, ιχνοστοιχεία.

Υπάρχουν σκευάσματα τα οποία περιέχουν λουτεΪνη ψευδάργυρο και Ω3, η έλλειψη των οποίων ενοχοποιείται για την εμφάνιση και εξέλιξη της νόσου. Η χρήση των σκευασμάτων αυτών μπορεί να επιβραδύνει την εμφάνιση και εξέλιξη της νόσου.

Β) Φωτοδυναμική θεραπεία (PDT) (μη θερμικό laser μόνο για υγρού τύπου ΗΕΩ)

Η φωτοδυναμική θεραπεία γίνεται με ενδοφλέβια έγχυση του Visudyne, μιας φωτοευαίσθητης ουσίας που ενεργοποιείται όταν εκτεθεί στο φως. Το Visudyne συγκεντρώνεται εκλεκτικά στα παθολογικά νεοαγγεία του αμφιβληστροειδούς, ενεργοποιείται με το φως ενός ειδικά σχεδιασμένου μη θερμικού Laser (που δεν παράγει θερμότητα και δεν καίει τον αμφιβληστροειδή). Το ενεργοποιημένο φάρμακο προκαλεί την θρόμβωση και απόφραξη των νεοαγγείων, χωρίς να επηρεάζει τον παρακείμενο ιστό, περιορίζοντας έτσι την εξέλιξη της νόσου.

Γ) Αντιαγγειογενετικοί παράγοντες (antiVEGF) π.χ. Lucentis, Eylea μόνο για υγρού τύπου ΗΕΩ

Οι θεραπείες χορηγούνται με την μορφή ενέσεων στο μάτι. Τα ενέσιμα αυτά φάρμακα προλαμβάνουν την ανάπτυξη και διαρροή των εύθραυστων νέων αγγείων και μπορεί να αποκαταστήσουν εν μέρει την βλάβη που έχει γίνει. Οι ενέσεις αυτές επαναλαμβάνονται συνήθως ανά μήνα ανάλογα με την πορεία της νόσου και επιβάλλεται τακτικός έλεγχος από τον οφθαλμίατρο.

Τι περιμένουμε για ασθενείς με ΗΕΩ στο μέλλον;

Σήμερα μπορούμε, με εξειδικευμένα μέσα όπως η optical coherence tomography angiography (OCTA), το OCT (Οπτική τομογραφία συνοχής), η βυθοσκόπηση - φωτογράφηση βυθού, η φλουοροαγγειογραφία, να διαγνώσουμε έγκαιρα την πιθανότητα ανάπτυξης ΗΕΩ.
 Aν μείνει αδιάγνωστη και χωρίς θεραπεία, η HEΩ μπορεί να συνεχίσει να βλάπτει την όραση, οδηγώντας σε ακόμη μεγαλύτερη απώλεια της κεντρικής όρασης. H απώλεια της κεντρικής όρασης μπορεί να γίνει σημαντική και τελικά να οδηγήσει σε νομική τύφλωση.

Μετά την ηλικία των 50 ετών, είναι πολύ σημαντικό να επισκέπτεσθε τον οφθαλμίατρο για προληπτικό έλεγχο μια φορά το χρόνο.

Εάν έχετε διαγνωσθεί με HEΩ, πάρτε τα μέτρα σας. H έγκαιρη διάγνωση μπορεί να σταθεροποιήσει και να διατηρήσει την όρασή σας. H θεραπεία, τα βοηθήματα χαμηλής όρασης και η υποστήριξη, μπορούν να σας βοηθήσουν να διατηρήσετε ενεργό και ανεξάρτητο τρόπο ζωής.