Γλαύκωμα
Πρόληψη και θεραπεία!
Τι είναι το γλαύκωμα ;
Εξαιτίας της μεγάλης ποικιλίας στην παθοφυσιολογία, την κλινική εικόνα και την αντιμετώπιση των διαφόρων τύπων γλαυκώματος δεν υπάρχει ένας μοναδικός ορισμός ο οποίος να μπορεί ικανοποιητικά να συμπεριλάβει όλες τις μορφές. Παρ’όλα αυτά σήμερα θα μπορούσαμε να ορίσουμε ως γλαύκωμα μια ομάδα παθήσεων του οπτικού νεύρου που χαρακτηρίζονται από απώλεια του οπτικού πεδίου και προοδευτική νευροπάθεια.
Πού οφείλεται;
Το γλαύκωμα συνήθως εμφανίζεται μετά τα 40. Πιο συχνά παρουσιάζεται σε άτομα με ιστορικό γλαυκώματος στην οικογένεια. Εμφανίζεται επίσης συχνότερα σε μύωπες, διαβητικούς και χρήστες κορτιζόνης για μεγάλο χρονικό διάστημα. Παλαιότερα υπήρχε η πεποίθηση ότι η υψηλή πίεση στο μάτι, γνωστή και ως ενδοφθάλμια πίεση (ΕΟΠ), είναι η κύρια αιτία για την βλάβη του οπτικού νεύρου. Παρόλο που η ΕΟΠ είναι ξεκάθαρα ένας παράγοντας κινδύνου, πλέον γνωρίζουμε ότι πρέπει να υπεισέρχονται και άλλοι παράγοντες όπως η αιματική οφθαλμική ροή, το πάχος και η υστέρηση του κερατοειδή.
Η εσωτερική πίεση του ματιού (ΕΟΠ) εξαρτάται από την ποσότητα του υγρού μέσα στο μάτι. Εάν το αποχετευτικό σύστημα του οφθαλμού και το σύστημα παραγωγής λειτουργούν σωστά αποτρέπεται η αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης. Η ΕΟΠ μπορεί να ποικίλλει σε διαφορετικές ώρες της ημέρας, άλλα φυσιολογικά παραμένει εντός ενός ορίου διακύμανσης που δεν επιφέρει βλάβες στον οφθαλμό (περίπου από 11 έως 21 mmHg).
Τύποι γλαυκώματος
Χρόνιο γλαύκωμα ανοικτής γωνίας (το συχνότερο)
Γλαύκωμα κλειστής γωνίας
Γλαύκωμα χαμηλής πιέσεως
Δευτεροπαθές γλαύκωμα (μετά από φλεγμονές, τραύματα, επεμβάσεις, φάρμακα)
Συγγενές γλαύκωμα (εμφανίζεται στην πρώιμη παιδική ηλικία).
Συμπτωματολογία
Το γλαύκωμα είναι μια ύπουλη ασθένεια, γιατί δεν έχει συμπτώματα (με εξαίρεση κάποιους τύπους γλαυκώματος όπως το οξύ γλαύκωμα) και όταν εμφανίζονται τα πρώτα συμπτώματα (απώλεια όρασης), οι βλάβες είναι προχωρημένες και δυστυχώς μη αναστρέψιμες. Στην περίπτωση του γλαυκώματος ανοικτής γωνίας, την πιο κοινή μορφή γλαυκώματος, συνήθως δεν υπάρχει πόνος που να συνοδεύει την αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης. Η απώλεια της όρασης ξεκινά με την περιφερική ή πλευρική όραση.
ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΝΤΟΠΙΣΜΟ ΤΟΥ ΓΛΑΥΚΩΜΑΤΟΣ
Τακτικές οφθαλμολογικές εξετάσεις για το γλαύκωμα περιλαμβάνουν τρείς εξετάσεις ρουτίνας : την τονομέτρηση, την βυθοσκόπηση και την γωνιοσκοπία. Η τονομέτρηση μετρά την πίεση του ματιού. Η οφθαλμοσκόπηση εξετάζει το εσωτερικό του οφθαλμού, ειδικότερα το οπτικό νεύρο. Με την γωνιοσκοπία εξετάζεται η γωνία του ματιού (μεταξύ ίριδας και κερατοειδή). Εάν η πίεση στο μάτι δεν είναι στα φυσιολογικά όρια τιμών ή αν η μορφολογία του οπτικού νεύρου είναι ασύνηθης, τότε μπορούμε να προβούμε στις εξης ειδικές δοκιμασίες:
ΠΕΡΙΜΕΤΡΙΑ (γνωστή και ως εξέταση οπτικών πεδίων)
ΨΗΦΙΑΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΤΟΥ ΟΠΤΙΚΟΥ ΝΕΥΡΟΥ (με GDx, HRT, και OCT)
Μια εξίσου σημαντική εξέταση ειναι η ΠΑΧΥΜΕΤΡΙΑ του κερατοειδούς.
Το κερατοειδικό πάχος είναι σημαντικό, διότι η πραγματική ΕΟΠ μπορεί να υποτιμάται σε ασθενείς με λεπτότερο κερατοειδή και να υπερτιμάται σε ασθενείς με μεγαλύτερο πάχος.
Πως αντιμετωπίζεται το γλαύκωμα;
Σκοπός της θεραπείας είναι να αποφύγουμε επιδείνωση των βλαβών του οπτικού νεύρου, διατηρώντας χαμηλή την ενδοφθάλμια πίεση. Αυτό επιτυγχάνεται με:
ΦΑΡΜΑΚΑ
Με την μορφή κολλυρίων όπου μπορούμε να έχουμε ένα είδος ή συνδυασμό περισσότερων κολλυρίων. Η θεραπεία γίνεται συνήθως εφ’όρου ζωής.
LASER
Είναι μια ασφαλής και ανώδυνη μέθοδος που ενδείκνυται σε ορισμένους τύπους γλαυκώματος και συνήθως αποτελεί συμπλήρωμα της φαρμακευτικής αγωγής.
ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ
Συνήθως επεμβαίνουμε όταν η πίεση του ματιού δεν ρυθμίζεται με φάρμακα και laser.
Πρόληψη!
Το κλειδί για την προστασία της όρασης από βλάβη που μπορεί να προκαλέσει το γλαύκωμα στο οπτικό νεύρο είναι ο τακτικός και πλήρης οφθαλμολογικός έλεγχος. Με άλλα λόγια η πρόληψη !
Ο έλεγχος σχετικά με το γλαύκωμα θα πρέπει να γίνεται σε όλες τις ηλικίες άνω των 35 ετών. Οι ασθενείς οι οποίοι πάσχουν από οφθαλμική υπερτονία ή γλαύκωμα θα πρέπει να κάνουν έναν πλήρη οφθαλμολογικό έλεγχο με μέτρηση της πιέσεώς τους και οφθαλμοσκόπηση κάθε 4-6 μήνες.
Θα πρέπει επίσης να υποβάλλονται σε μελέτη γλαυκώματος με βάση όλη την παραπάνω τεχνολογία κάθε 6 μήνες. Άτομα με ιστορικό γλαυκώματος στην οικογένεια θα πρέπει να ελέγχονται μια φορά το χρόνο προληπτικά. Επίσης, ασθενείς μύωπες, διαβητικοί, ασθενείς με καρδιαγγειακά προβλήματα θα πρέπει να ελέγχονται προληπτικά μια φορά το χρόνο.
Εν κατακλείδι, θα πρέπει να θυμόμαστε οτι ο γλαυκωματικός ασθενής μπορεί να ζει μια κανονική ζωή, αρκεί να ακολουθεί πιστά τις οδηγίες και την αγωγή που του συνέστησε ο γιατρός του και ο καλά πληροφορημένος ασθενής δεν ρωτά " πως είναι η πίεση μου γιατρέ " ," αλλά πως είναι το οπτικό μου νεύρο ; ".